Tijdens de warme dagen van juli ontstond er een discussie over het koelen van woningen: is de energie die de koeling (veelal airco-units) vraagt wel meegenomen in het hoofdstuk gebouwde omgeving van het Klimaatakkoord? Nee, of in ieder geval veel te weinig, aldus Jan Engels, kwartiermaker koeltebeleid bij het klimaatverbond. Hij stelt in een artikel in Energeia: “Als de koeltevoorziening geen onderdeel is van de energiestrategie, kan dit leiden tot verkeerde investeringsbeslissingen, die later tegen hoge kosten hersteld moeten worden.”

Piekvraag

Een begrijpelijk signaal, wanneer de mussen van het dak vallen en airco’s overal uitverkocht zijn. Toch moeten we dat misschien wat nuanceren. Welbeschouwd hebben we het over een ‘piekvraag’ naar koeling van slechts 3 tot 5 dagen. Verwarming gebruiken we een heel stookseizoen; van oktober tot april. En op de keper beschouwd, valt het elektriciteitsverbruik voor die paar dagen koeling in het niet bij de elektra die we gebruiken om ons gestaag groeiende elektrische wagenpark op te laden en voor alle elektrische apparaten in en om huis. Het hele jaar door.

Wat wel opvalt, is dat er in nieuwbouwwoningen nog opvallend weinig gekoeld word. Daar zijn verschillende verklaringen voor mogelijk: de bewoner weet niet dat men via dit systeem ook kan koelen. Het kan ook zijn dat men koeling als minder comfortabel beschouwt en deze daarom zeer beperkt gebruikt. Feit blijft dat de vraag naar warmte vele malen groter is dan de vraag naar koeling. Immers:  wie heeft er in deze dagen, met een buitentemperatuur van 20-22 graden de airco nog aanstaan?

Koelen en verwarmen: bekijk het op wijkniveau

Het effect van de vraag naar elektrisch vermogen als gevolg van extra koeling in de zomer, bekijken we ook op wijkniveau. In 2021 moet elke gemeente een Transitievisie Warmte (TVW) hebben. Een belangrijk onderdeel hierin is de ‘status quo’ en een vooruitblik: waar staan we nu als het gaat om de warmte- en koudevraag in een wijk, en hoe kijken we naar de ontwikkeling daarvan in de toekomst? Het enkele dagen extra koelen met een airco is dan één factor, en vanuit het integrale vraagstuk bezien een relatief kleine.

Het gemiddelde elektriciteitsgebruik per woning is de laatste tien jaar vrijwel gelijk gebleven. Het gemiddelde gebruik van elektriciteit per inwoner nam de afgelopen jaren licht toe. Ondanks het steeds zuiniger worden van apparatuur en verlichting neemt het aantal apparaten in een woning toe. Denk aan de e-bike, spelcomputers en elektrische apparaten in de keuken. De dichtheid en het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van die apparatuur is veel hoger in de wijk dan de dichtheid en het verbruik van airco’s. Bij het aardgasloos maken van woningen zal de vraag naar elektriciteit bovendien stijgen, bijvoorbeeld omdat warmtepompen en inductiekoken een belangrijk deel gaan uitmaken van aardgasvrije oplossingen op woning- en op wijkniveau. Een belangrijke ontwikkeling, die de netbeheerder actief volgt tijdens alle Transitievisie Warmte sessies die er op gemeentehuizen door heel het land plaatsvinden in 2019 en 2020.