Woef! Algoritmes bewaken je energierekening

Huisdieren doen het altijd goed op social media, daarom Woef! Maar nu even serieus. Als je dertig jaar verantwoordelijk bent voor de energierekening van een groot pand – en die rekening zelfs moet betalen – dan is het wel handig als je een soort waakhond hebt die de wacht houdt over de euro’s. Ja natuurlijk, het was koud en het waaide hard afgelopen maanden, maar hoeveel extra euro’s heeft dat gekost? We hebben natuurlijk correctiefactoren, die kun je toepassen op de gasrekening (graaddagen). Maar wat te doen als je van-gas-los bent en zowel je warmtepomp als je verlichtingsenergie elektriciteit vragen? En hoe zit het eigenlijk met koelenergie, als het warm en zonnig is? Goed nieuws: er is inmiddels meer beschikbaar dan vereenvoudigde correctiefactoren: kunstmatige intelligentie (artificial intelligence).

Algoritmes winnen

Gebouwen kunnen van elkaar leren, machines kunnen zelfs heel veel leren, bijvoorbeeld door gebruik van kunstmatige intelligentie. Kun je algoritmes ook leren hoe de buitentemperatuur, zonlicht en nog veel meer samenhangen met je energierekening? Ja, dat kan zeker. Zoals beschreven in mijn vorige blog, kun je met driedimensionale fysische simulatiemodellen uitrekenen wat de energierekening wordt. Ieder uur wordt dan onder andere de warmtebalans uitgerekend voor het hele pand, wat het warmteverlies is en hoeveel (zonne)warmte er binnenkomt. Maar algoritmes kunnen de samenhang van dit proces ook beschrijven, zelfs nauwkeuriger! Je traint de algoritmes met data uit het verleden. Ze blijken er zelfs beter in te zijn om de dynamische gebruikspatronen van een gebouw te volgen en daarmee het eindverbruik. Dat bleek uit onderzoek dat DWA samen met de studenten Damiën Horsten en Jan Mariniak van de Rotterdam School of Management (RSM) heeft uitgevoerd. De uitkomsten daarvan heb ik vervolgens vergeleken met het resultaat van fysische simulatiemodellen. De algoritmes kwamen hierbij als winnaar uit de bus!

Kerst als afwijking

Getrainde algoritmes zijn er ook goed in om afwijkingen van gebruikelijk gedrag te signaleren. Toen ik de resultaten van algoritmes ging evalueren lieten die een afwijking zien tijdens de kerstdagen. Ik had het algoritme nog niet verteld dat het ook kerst moest vieren, waardoor het een hoog energiegebruik voorspelde, terwijl het in werkelijkheid veel lager uitpakte. Goed nieuws dus voor de energierekening. Blijkbaar was het Gebouw Beheer Systeem zodanig geprogrammeerd dat niet de hele gebouwinstallatie werd opgestart tijdens kerstdagen.

Gezond boerenverstand

Dat is mooi, al dat goede nieuws, maar ben je met algoritmes niet overgeleverd aan een black box? Hoe weet je nu dat de waakhond goed is opgevoed? Daar zijn meerdere oplossingen voor. De eerste is: houd je aan de spelregels van het trainen van algoritmes. Kijk onder andere kritisch naar je trainingsdata én je testdata. De tweede oplossing is: de business begrijpen waarop je algoritmes toepast (domeinkennis). Eén van mijn collega’s heeft daar een mooie uitdrukking voor: gebruik de GBV-methode (gezond boerenverstand). Daar maak ik dankbaar gebruik van. Bijvoorbeeld in een pilot waar ik met behulp van getrainde algoritmes de prestaties van luchtbehandelingskasten beoordeel. Mijn collega’s kunnen daarbij heel goed vertellen hoe de kasten in de praktijk geregeld worden. Een ander voorbeeld: mijn eigen ervaring als rapporteur van een ISSO-publicatie over energiecentrales met warmte-koudeopslag komt nu goed van pas voor het trainen van algoritmes en het beoordelen van het eindresultaat.

Toepassen van artificial intelligence: nú!

Het Blikvangersinitiatief heeft met video’s en nieuwsberichten terecht de aandacht gevestigd op het toepassen van kunstmatige intelligentie richting 2025. Zoals beschreven: ik ben maar alvast begonnen en de eerste resultaten zijn geboekt. Dat is ook hard nodig, gebouwen worden steeds interactiever. Nieuwe monitoringstechnieken zijn daarom van groot belang om de energierekening te bewaken. Dit stelt beleggers in staat volledig transparant te zijn over het energiegebruik en all-inclusive huurcontracten aan te bieden.