Nijmegen heeft vanaf het Pinksterweekend een nieuwe en bijzondere publiektrekker voor jong en oud. Aan de voet van de Valkhofheuvel opent het centrum voor natuur en cultuurhistorie ‘De Bastei’ zijn deuren voor het publiek. Na drie jaar graven en bouwen is er nu een eigentijds museum en ontmoetingsplek aan de oostelijke Waalkade, voor mensen die geïnspireerd willen worden door het verhaal van rivier, stad en natuur. Op een plek waar de 2000-jarige geschiedenis van de stad Nijmegen aan de Waal letterlijk voor het grijpen ligt: de oude stadsgeschiedenis is hier aan te raken. De Bastei toont de bijzondere band van de stad Nijmegen met de Waal, de rivier als levensader maar ook als bedreiging en met de rijke riviernatuur in de Gelderse Poort.
Onder de grond
Vanaf voorjaar 2015 is drie jaar gegraven in de ondergrond van de Bastei en in de historische Valkhofheuvel. Daarbij is rond, onder en naast een zestiende-eeuwse verdedigingstoren – de oude Stratemakerstoren – de ene na de andere historische verrassing blootgelegd door archeologen. In het nieuwe Entreegebouw sta je nu zomaar tegenover een veertiende-eeuwse haardplek. Verderop loop je ‘onder de grond’ aan tegen een dertiende-eeuwse stadsmuur, met om de hoek weer stuk van een Romeinse kademuur uit de tweede eeuw. Zelfs resten van een stadskasteel zijn er te vinden, en delen van een verbindingsroute uit de twaalfde eeuw naar de Valkhofburcht. Het is een intrigerende kruip-door-sluip-door naar de oorsprong van Nijmegen, de oudste stad van ons land.
Duurzame exploitatie
De gemeente Nijmegen hadden duidelijke ambities op het gebied van duurzaamheid. De locatie en de cultuurhistorische massa vormden hierbij uitdagingen. De duurzame exploitatie bestaat in hoofdlijnen uit toepassing van BaOpt-luchtverwarming met een gasgestookte warmtepomp, waardoor voor 80% duurzaam kan worden verwarmd. Dankzij onder meer deze maatregelen is de energieprestatie ruim 30% onder de norm.
DWA was verantwoordelijk voor de conceptstudie, bouwfysisch advies, inclusief brandveiligheid en het ontwerp van de installaties.
Bovenop de vestingtoren
De oude Stratemakerstoren is een vestingtoren van het type bastei. Vandaar de naam van het centrum. Over de Romeinse en zestiende-eeuwse vondsten heen is met veel vernuft een duurzaam modern gebouw neergezet. Indrukwekkend zijn de enorme stammen van douglassparren die de dragers zijn van de plafonds. Hier ervaar je de natuur, binnen waar de collectie wordt getoond in vier biotopen van het rivierenlandschap. Maar ook in de glazen erker en buiten op het glazen balkon van het museumcafé, waar je uitkijkt over de rivier en de uiterwaarden.
Elders in het gebouw zijn tentoonstellingen en de Bastei Academie is een werkplek voor onder meer schoolklassen. Vanuit De Bastei vertrekken excursies de natuur in en naar historische plekken in en om de stad.
Bundeling krachten
Het gebouw is eigendom van de gemeente Nijmegen. In De Bastei komen natuur, cultuurhistorie en duurzaamheid samen. Stichting De Bastei is ontstaan uit een fusie van museum De Stratemakerstoren en Natuurmuseum Nijmegen. Zij werken in het gebouw samen met Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en het IVN Rijk van Nijmegen. Zij hebben hun krachten gebundeld en een centrum ontwikkeld waar de geschiedenis van het leven en werken aan de Waal kan worden beleefd. In het Entreegebouw zit het informatiecentrum Gelderse Poort van Staatsbosbeheer.
Ieder draagt eraan bij om jong en oud vanuit De Bastei op een leuke en leerzame manier kennis te laten maken met de cultuurhistorie en de natuur op de stuwwal en in het Gelderse rivierengebied. Duurzaamheid staat daarbij voorop. Trots zijn we op de resultaten van de rivierverruimingsprojecten die de afgelopen jaren in en rondom Nijmegen zijn uitgevoerd, waarbij veiligheid en ruimte voor de rivier hand in hand zijn gegaan. De Spiegelwaal bij Lent laat zien wat mogelijk is als overheden hun krachten bundelen en bouwen voor hoogwaterveiligheid samengaat met ruimtelijke kwaliteit.
Valkhofkwartier
De Bastei ligt aan de voet van het Valkhofpark, een van de oudste landschapsparken van Nederland met de monumentale Nicolaaskapel en Barbarossaruïne. De Lindenberghaven tegenover De Bastei is het afgelopen jaar ingericht als museumhaven met ligplaatsen voor historische binnenvaartschepen. Medio februari 2019 opent in De Lindenberg een permanent historisch, toeristisch en educatief informatiepunt over Nijmegen en de Tweede Wereldoorlog. Het zijn allemaal onderdelen van het historische Valkhofkwartier, waar ook Museum Het Valkhof een prominente plek in heeft. Rond die tijd heeft de oostelijke Waalkade een aantrekkelijke groene inrichting gekregen.
Openingsweekend
Op zaterdagmiddag 19 mei tussen 15.00 en 18.00 uur en zondag 20 mei tussen 10.00 en 18.00 uur kan iedereen gratis kennis komen maken met De Bastei. Zie voor alle activiteiten: www.debastei.nl
